Tự xông mũi bằng máy rất nguy hiểm

Ngày càng có nhiều người mua máy xông mũi họng về tự xông điều trị bệnh mũi họng. Nên cẩn thận vì máy “dỏm” có thể đưa thêm bụi, vi khuẩn vào cơ thể. Việc dùng thuốc xông mũi họng không đúng cũng sẽ gây nhiều tai biến.

Do tình trạng ô nhiễm khói, bụi ngày càng cao nên con người dễ mắc các bệnh về đường hô hấp. Để tự chữa bệnh, nhiều người tìm mua và sử dụng máy xông mũi họng hiện đang bán ở các nhà thuốc, cửa hàng y khoa, giá khoảng 450-700 nghìn đồng mỗi chiếc. Tuy nhiên, theo giới chuyên môn, việc sử dụng thiết bị xông mũi tùy tiện sẽ rất có hại cho sức khỏe.

Máy và thuốc đều phức tạp

Hầu hết các nơi bán máy xông mũi họng đều giới thiệu là máy của Italy, Nhật hoặc Anh. Tuy nhiên, thực tế mặt hàng này chủ yếu là của Trung Quốc. Cơ chế hoạt động của máy khá đơn giản, giống như máy bơm hơi được vận hành bằng mô-tơ. Để lượng khí thoát ra bảo đảm an toàn vệ sinh, máy phải được gắn thêm hệ thống lọc, ngăn bụi, vi khuẩn. Thế nhưng đa số máy Trung Quốc trên thị trường Việt Nam đều không có hệ thống lọc này, nếu có cũng chỉ là miếng lọc thông thường chỉ có tác dụng ngăn được một phần bụi.

Các loại thuốc xông mũi họng, miệng trên thị trường hiện nay cũng rất phức tạp. Ngoài những loại được cấp phép còn có khá nhiều kháng sinh trôi nổi, kể cả loại không được phép sử dụng. Việc mua bán cũng dễ dàng giống như mua vài viên thuốc cảm cúm thông thường, không cần đơn bác sĩ.

Tại một nhà thuốc trên đường Nguyễn Trãi, quận 1 TP HCM, khi khách hàng hỏi mua thuốc xông mũi, người bán không hề hỏi đơn hoặc tình trạng bệnh như thế nào mà đưa ra ngay 2 loại thuốc kháng viêm và kháng sinh dạng dung dịch đựng trong ống thủy tinh, giá từ 5.000 đến 12.000 đồng/ống. Khi khách băn khoăn liệu mùi thuốc có dễ chịu không thì người bán đưa thêm một ống thuốc màu xanh nõn chuối, bảo “pha chung mà xông”. Còn liều lượng thì “một ống xông một lần, chừng nào thấy khỏe thì ngưng”.

Nhiều nhà thuốc khác cũng chỉ bán toàn thuốc kháng viêm, kháng sinh, thậm chí còn bán cả loại thuốc nhỏ mắt dexacol để xông mũi, miệng.

Tiến sĩ Bùi Thái Vi, Trưởng khoa Chống nhiễm khuẩn Bệnh viện Tai mũi họng TP HCM, cho biết bệnh đường hô hấp có 3 dạng chính là viêm mũi họng xuất tiết dịch (thường gặp ở trẻ em), viêm mũi mãn tính (phổ biến ở người lớn và trẻ em) và viêm mũi vận mạch. Cần tùy theo bệnh lý mà chọn biện pháp chữa trị phù hợp.

Đối với bệnh viêm mũi xuất tiết dịch, chỉ cần xông hoặc nhỏ nước muối sinh lý là có thể khỏi. Còn các bệnh khác, tùy theo cấp độ mà sử dụng thuốc kháng viêm, kháng sinh nhưng phải theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Việc tùy tiện dùng kháng sinh, kháng viêm rất có hại. Chẳng hạn, thuốc argyrol có thể gây tổn thương niêm mạc. Thuốc ephedrin, naphtazoline sử dụng nhiều sẽ gây co mạch đột ngột, hoặc thiếu máu não ở trẻ em dẫn đến co giật. Thuốc này còn gây xơ cứng cuống mũi, làm nghẹt mũi nặng hơn, gây khó thở có thể phải cắt bỏ một phần cuống mũi dưới (trường hợp bị cắt bỏ cuống mũi sẽ ảnh hưởng đến sinh hoạt tình dục).

Việc sử dụng thuốc kháng viêm, kháng sinh lâu ngày còn dẫn đến tình trạng phù nề họng, niêm mạc họng bị mỏng dễ nhiễm trùng, sức đề kháng kém. Bác sĩ Nguyễn Ngọc Hải, khoa Lao nam Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch TP HCM, cảnh báo, việc sử dụng thuốc không đúng cách còn gây nấm ở họng, khàn giọng; sử dụng sai liều sẽ có tác dụng phụ như run tay chân, loãng xương, nhịp tim nhanh, hồi hộp, bí tiểu...

Trên thị trường còn có loại thuốc kháng sinh dùng để điều trị cho bệnh nhân AIDS bị lao phổi. Tuy quy định chỉ cho phép sử dụng trong bệnh viện nhưng thuốc này vẫn được bán cho người có nhu cầu xông mũi. Việc sử dụng nhầm thuốc này sẽ gây hại cho đường hô hấp, thần kinh, tim mạch.

Để tránh các nguy cơ trên, trước khi sử dụng máy xông mũi họng, nên đến bác sĩ chuyên khoa khám để được hướng dẫn cụ thể về việc dùng loại thuốc nào, liều lượng bao nhiêu. Máy xông mũi sau một thời gian sử dụng cần được vệ sinh bộ phận lọc không khí, đường ống dẫn khí. Nếu không, bụi, vi khuẩn và nấm mốc sẽ theo đường này vào cơ thể gây viêm phổi, hen suyễn.